Ik voel me schuldig dat Bartje is verdronken. Ik voel me niet schuldig over zijn dood. Dat is moeilijk. Je moet het scheiden. Die dag was ik vrij, ik ben opgeroepen om toch te komen werken. Ik heb ja gezegd omdat het lekker was om een dag extra te verdienen. Achteraf denk ik: was ik maar nooit gegaan. Dan had ik op hem gelet en dan was het niet gebeurd. Daar ben ik van overtuigd. Jarenlang heb ik gezegd dat het mij net zo goed had kunnen overkomen. Dat heb ik me voorgehouden, maar dat is niet waar. Mijn man is voor een groot deel schuldig: hij was thuis. Hij is meer schuldig dan ik. Maar ik had niet moeten gaan werken, het was mijn vrije dag.
Ik ben milder geworden naar mijn man toe, de scherpe kantjes zijn eraf. We praten er nog weleens over, maar op een heel rationele manier. Dat is een overlevingsstrategie. Ik houd van mijn man en ik wil met hem verder, maar als ik heel diep vanbinnen kijk, denk ik vreselijke dingen. Dus dat doe ik niet, dat stop ik weg.
Iedereen kan je nog zo vaak vertellen dat je geen schuld hebt, dat gevoel houd je. Je bent niet voor rede vatbaar. Mijn schuldgevoel is wel minder scherp geworden. Ik verwijt het mezelf niet meer. Ik heb het uitgesproken in therapie. Net zoals mijn woede over de schuld van mijn man. Door het bespreekbaar te maken, kun je het een plek geven. En de tijd werkt ook mee. Al die emoties zet ik nu om in iets positiefs, ik doe er iets mee, ik help andere mensen.
Fragment uit het interview met de moeder van Bartje, gehouden op 25 juni 2006.
Bartje is bijna verdronken toen hij zestien maanden oud was en daardoor meervoudig gehandicapt geraakt. In 1990 is hij tamelijk onverwacht overleden aan de gevolgen van epilepsie. Hij was toen bijna zeven jaar oud.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten