DAGBOEK 29 februari 2004

We gaan van de zomer met vrienden naar Tsjechië. Twee weken in een huis in het Reuzengebergte. Een nieuw land met een vreemde taal en ander geld. Geen herinneringen, geen stops onderweg op bekende plaatsen, geen tent. En, misschien wel het allerbelangrijkste, speelkameraadjes voor Elio. Want meer dan ooit geldt: als hij het naar z'n zin heeft, hebben wij het ook.

INTERVIEW met de vader van Nini THEMA : troost

Toen Nini nog leefde moest ik hard werken overdag. En als ik thuiskwam was er ander 'werk':  mijn vrouw opvangen, de sondevoeding overnemen, het huis opknappen. Er moest gewoon veel gebeuren. Ik ging ook wel naar buiten, met de hond wandelen, zeilen. Het was fijn om met andere dingen bezig te zijn. Als ik verdrietig was, pakte ik een boek over een of ander apparaat dat nodig gelezen moest worden.

We zijn verhuisd. Het was wel goed om weg te gaan. Maar de mensen hier hebben het niet meegemaakt. Je moest het verhaal weer vertellen. En vertellen is één, maar het laten doordringen tot de ander is vaak veel moeilijker. Ze begrijpen niet wat voor impact het op je leven heeft. Er is een bepaalde afstand. Die wordt pas kleiner als ze je beter leren kennen.


Fragment uit het interview met de ouders van Nini, gehouden op 30 januari 2006.
Nini is door zuurstoftekort tijdens de geboorte ernstig gehandicapt geraakt.
Ze is in 1982 overleden toen ze bijna zes jaar oud was.

INTERVIEW met de moeder van Nini THEMA : troost

Voor mijn gevoel was het vechten tegen de bierkaai: hard werken, met de kinderen bezig zijn. We woonden in een dijkhuisje, tussen aardige mensen, maar ik had niet veel aansluiting. Mijn man was heel vaak weg. Dus daar zat ik met twee kleine kinderen en een hond. Aan de dijk. Het was gewoon ploeteren om de dagen te vullen.

We hebben ons min of meer verdoofd met bezigheden. Alles hebben we aangegrepen om de zinnen te verzetten. Een soort vluchttactiek om van de problemen af te komen. Die natuurlijk 's nachts de kop opstaken. Maar we hebben er niet wakker van gelegen, nee, we hebben gevreeën dat de stukken er vanaf vlogen. Er was gewoon geen ruimte om toe te geven aan het verdriet.

Nu de kinderen groter zijn, is die ruimte er wel. Het onderwerp is bespreekbaar geworden. Vroeger was ik vooral bezig om de kinderen een zo onbezorgd mogelijke jeugd te geven. Ik werk graag in de tuin. Bij de urn en de rozenstruiken. Dat geeft mij een geweldige rust.


Fragment uit het interview met de ouders van Nini, gehouden op 30 januari 2006.
Nini is door zuurstoftekort tijdens de geboorte ernstig gehandicapt geraakt.
Ze is in 1982 overleden toen ze bijna zes jaar oud was.

DAGBOEK 14 februari 2004

Elio en ik zijn vrijdag naar diergaarde Blijdorp geweest. Het was leuk. Elio las alle opschriften voor en maakte er een wedstrijd van om als eerste het desbetreffende dier te ontdekken. We waren echt samen op avontuur. En dat is heel anders dan wanneer er een vriendje mee is. Dan lopen de jongens voornamelijk te dollen met elkaar, zien nauwelijks iets en zijn slecht aanspreekbaar. Elio is soms zelfs ronduit irritant. Eigenlijk mis ik Elio op zulke momenten; de Elio die hij óók is. En doordat ik Elio mis, mis ik Justin nóg sterker. Ik kan denken: Elio zou leuker geweest zijn als Justin er nog was.

Het is het 'grote missen'. Het is de invloed van Justin op Elio, op ons, die er niet meer is. Het geheel is meer dan de som der delen. Ik ben meer dan een kind kwijt.

DAGBOEK 9 februari 2012

Het is bijna anderhalf jaar geleden dat Justin overleed. De emotie die overheerst is verbazing. Ik ben verbaasd, hoogst verbaasd. Wat heb ik in dit anderhalf jaar gedaan? Hoe ben ik de tijd doorgekomen? Waarom lig ik niet met rottende wonden onder de bank? Hoe kan het dat je niets aan mij ziet, dat ik gewoon lach, gewoon boos word op Elio, me gewoon druk maak over de aanschaf van een koffiezetapparaat?

INTERVIEW met de moeder van Gijs THEMA : schuldgevoel

Het was gewoon stomme pech. Dat is ook tegen ons gezegd. De tumor die Gijs had komt een of twee keer per jaar voor bij een kind in Nederland. Daarom voel ik me niet schuldig en ook niet verantwoordelijk voor zijn dood.


Fragment uit het interview met de moeder van Gijs, gehouden op 3 juli 2006.
In 1999 wordt er bij Gijs een tumor ontdekt bij de hersenstam. De tumor is al te groot om behandeld te kunnen worden. Er wordt door de artsen geen enkele hoop gegeven. Vier maanden na de ontdekking overlijdt Gijs thuis. Hij is zesenhalf jaar oud geworden.

INTERVIEW met de vader van Bartje THEMA : heb je kinderen?

Als mensen vragen of ik kinderen heb, zeg ik: 'Ja, vier.' Als ze echt doorvragen zeg ik weleens: 'Ik heb er vijf gehad, een kind is overleden.' Het hangt er vanaf of iemand een beetje belangstellend is. In mijn beleving hoort Bartje er natuurlijk altijd bij. Maar ik wil niet steeds die beerput opentrekken. Ik weet nooit precies hoe ik ga reageren. Voor een man is het, emotioneel gezien, beangstigend om te weten dat je jezelf niet helemaal in de hand hebt. Van een vrouw aanvaard je dat. Tenminste, zo denk ik erover.


Fragment uit het interview met de vader van Bartje, gehouden op 15 oktober 2006.
Bartje is bijna verdronken toen hij zestien maanden oud was en daardoor meervoudig gehandicapt geraakt. In 1990 is hij tamelijk onverwacht overleden aan de gevolgen van epilepsie. Hij was toen bijna zeven jaar oud. Zijn broer en zusjes waren respectievelijk vijf, tweeënhalf jaar en negen maanden oud. Zijn derde zusje is drie jaar na zijn overlijden geboren.

DAGBOEK 1 februari 2004

Een goede vriend van ons heeft al z'n videomateriaal waar Justin op staat op één band gezet. Gezamenlijke vakanties, verjaardagen en speelafspraken. Wij hebben geen videocamera. Ik heb ooit een weekje zijn toestel geleend om de gewone alledaagse momenten te filmen: eten, douchen, naar bed brengen, spelen, televisie kijken, dansen, naar school gaan. Het bandje met deze beelden was in de camera blijven zitten. Het was onduidelijk of er nieuwe opnames overheen gemaakt waren. Hij heeft het gevonden. Alles stond er nog op. Iets waarvan ik zo hoopte dat het er was, is er. Een stukje Justin. We hebben een stukje Justin teruggekregen. Zo kostbaar.
We durven niet te kijken.