DAGBOEK 28 maart 2004

Het gebeurt spontaan: in een opwelling stop ik de video van Justin in de recorder. Samen kijken we ernaar, Elio en ik. Het is prachtig. Alsof hij er weer is. Elio gaat op in het moment, open en puur. Vanaf de eerste seconde dat Justin in beeld is, stráált hij. Hij lacht om z'n grapjes en zit intens te genieten. Door hem kan ik ook even mijn verdriet loslaten en onbevangen kijken. Mijn lichaam en geest vullen zich met Justin.

Ons buurmeisje tikt tegen het raam en vraagt of ze mag komen spelen. Elio doet open en zegt: 'We kijken naar Justin, kom maar!' Ze ploft naast ons neer en reageert al net zo opgetogen en blij. Wat een perfecte ambiance om naar mijn kleine mannetje te kijken. Elio raakt het scherm aan en zegt: 'Ik vind hem zo lief.' Hij geeft daarmee ook mijn gevoel weer, een heel sterk gevoel. Je wilt er gewoon weer instappen, in hoe het was. Je wilt hem uit de televisie sleuren, heel stevig vasthouden en nooit meer loslaten.

INTERVIEW met de moeder van Gijs THEMA : relatie

Ik heb gemerkt dat mannen en vrouwen op een andere manier rouwen. Mijn man en ik konden dat van elkaar hebben. We hebben elkaar geen verwijten gemaakt, vonden steun bij elkaar. Ik denk dat dat bij ons een groot goed was en dat we daar heel gelukkig van zijn geworden.

De meest heftige periode was de periode dat Gijs ziek was. We hadden toen nauwelijks tijd voor elkaar, waren bijna nooit samen. De een was bij onze jongste zoon, de ander bij Gijs. We hebben voornamelijk overleefd. Tijdens dat ziekbed van anderhalve maand waren we eigenlijk al met rouwverwerking bezig. En na het overlijden was er die gigantische vermoeidheid en moesten we proberen, ook voor onze jongste, om de draad van het leven weer een klein beetje op te pakken.

We zijn ons heel bewust geworden van het mooie dat we wél samen hebben. Toen we twaalfenhalf jaar getrouwd waren hebben we gezegd: 'Ons huwelijk heeft dit allemaal overleefd, dat mogen we best vieren.'

Mijn advies: blijf naar elkaar luisteren! Geef elkaar de ruimte om verdriet te hebben. Laat de ander doen waarvan hij/zij denkt dat hij/zij zich daar beter door gaat voelen: werk, therapie, sporten, wat dan ook. En kijk uit voor hoge verwachtingen, verwacht niet dat de ander op hetzelfde moment verdriet heeft als jij. Je bent en blijft twee individuen.


Fragment uit het interview met de moeder van Gijs, gehouden op 3 juli 2006.
In 1999 wordt er bij Gijs een tumor ontdekt bij de hersenstam. Vier maanden na de ontdekking overlijdt hij.

Gijs is zesenhalf jaar oud geworden.

DAGBOEK 20 maart 2004

Ik ga met de moeder van Rosa naar een lezing van P.F.Thomése. Zijn boek Schaduwkind staat centraal. Thomése leest voor. Het is indrukwekkend. We zijn ons erg bewust van het feit dat wij 'net als hij' zijn: ouder van een overleden kind. Op mijn verzoek signeert hij zijn boek en schrijft: "Een levend kind komt er zelf wel, je dode kind heeft jou altijd nodig om te kunnen bestaan."

INTERVIEW met de vader van Ariëlle THEMA : gelukkig zijn

Ja, ik sta mezelf wel weer toe om gelukkig te zijn. Maar het overlijden van Ariëlle zal altijd mijn geluk kleuren. Er zit een zwart randje omheen. Ik heb lang onder mijn niveau gewerkt na haar dood. Het interesseerde me eigenlijk niet veel meer wat ik deed. Nu ben ik weer met mijn aandacht bij m'n werk. Ik hoef niets weg te drukken, ik kan er weer vol voor gaan. En het gaat goed. Ik word gewaardeerd, ik krijg promoties. Mensen zien dat ik toch wel wat kan. Dat geeft voldoening. Ik groei. Ik ben nog serieuzer geworden, ambitieuzer ook. Ik kijk toch anders naar sommige dingen, maar ik gedraag me niet als een oude kerel, ik voel me jong. Mijn voornemen? Waardeer elke dag, elk moment. Zorg dat je gelukkig bent, waar je ook bent en wat je ook doet. Als je alleen maar ongelukkig bent, wat heb je dan voor leven gehad?


Fragment uit het interview met de vader van Ariëlle, gehouden op 16 maart 2006.
Ariëlle is in 2002 plotseling overleden toen ze bijna zevenenhalve maand oud was.

In juni 2003 wordt haar broer geboren.

DAGBOEK 13 maart 2012

Vanochtend heb ik koffie gedronken met een hoogzwangere vriendin. Nog vijf weken en ze bevalt van haar derde kind. Ik had daar kunnen zitten met een baby op schoot als we de zwangerschap niet hadden afgebroken. Ach, daar denk ik eigenlijk sporadisch aan. Ik wil Justin. Hém mis ik, niet mijn ongeboren kind.

INTERVIEW met de vader van Bartje THEMA : relatie

Mijn vrouw heeft mij min of meer verweten dat Bartje in het water is gevallen. Ik had niet goed opgelet. Bartje werd binnengebracht in het ziekenhuis toen mijn vrouw dienst had. Kun je je voorstellen dat je eigen zoon binnenkomt? Ze gaf enorm op mij af, het was mijn schuld. Dat snijdt in je. Vooral omdat je jezelf sowieso schuldig voelt, schuld of geen schuld. Het hakt er twee keer zo diep in als je partner zich omdraait en jou de schuld geeft. Dat kan geen psycholoog weg praten.

Er ontstond een sfeer van verwijten en irritaties naar elkaar toe. Ik stortte mij op m'n werk en praatte er eigenlijk weinig over. Terwijl zij verwachtte dat ik dat wel deed. Ze verwachtte ook dat ik hetzelfde voelde als zij. We raakten steeds verder van elkaar verwijderd. Het was bijna zover dat ik dacht dat we maar beter konden gaan scheiden. Ik kwam thuis en we hadden meteen ruzie. Alles was strijd.

Je moet zorgen dat je relatie op alle gebieden goed blijft, ook op seksueel gebied. In situaties als deze is het logisch dat de seks in de knel komt. En een relatie is heel makkelijk kapot te maken door een man geen seks te geven. Binnen een jaar is het gedaan, dat kan ik je garanderen. Dolfijnen paren voor de bonding. Dat geldt ook voor mensen. Als je het niet meer 'doet' valt de cohesie uit elkaar. Je moet tegen elkaar durven zeggen: luister, ik ben niet gelukkig vanwege de stress, maar ook door het ontbreken van seks. Hoe lullig het ook klinkt, dat werkt wel voor een man. Het is een biologisch proces: een man heeft die ontlading nodig om zijn gevoelens weer op peil te brengen en de relatie te versterken. Ken je het gezegde: een man geeft genegenheid om seks te krijgen, een vrouw geeft seks om genegenheid te krijgen?

Ik heb een tijdje een vriendin gehad. Het klinkt heel egoïstisch, maar ik vond dat ik tekort gedaan werd. Ik had iemand gevonden die mij aandacht schonk. Aandacht die ik niet meer kreeg van mijn vrouw. Ik voelde me er beter door. Maar het was een knellend gevoel. Ik bedroog mijn partner en wist dat het een soort uitvlucht was. Toen mijn vrouw erachter kwam, barstte de bom. Natuurlijk was ze woedend. Ik wilde onze relatie repareren. We hebben ons de vraag gesteld of we nog van elkaar hielden. Dat was zo. Met counseling zijn we bij elkaar gebleven. We zijn er zelfs sterker uitgekomen.

Mijn advies: blijf communiceren zonder verwijten te maken. Verwijt is een sluipmoordenaar van je relatie. Ga samen iets leuks doen, heb plezier, lach, zodat je een band blijft voelen. Hoe moeilijk dat ook is want je wilt helemaal niet lachen...


Fragment uit het interview met de vader van Bartje, gehouden op 15 oktober 2006.
Bartje is bijna verdronken toen hij zestien maanden oud was en daardoor meervoudig gehandicapt geraakt. In 1990 is hij tamelijk onverwacht overleden aan de gevolgen van epilepsie. Hij was toen bijna zeven.

DAGBOEK 6 maart 2004

Ik heb me gestort op het knopen van armbandjes. Dat ga ik doen met de kinderen van groep vier tijdens het expressie-uur. Ik heb een voorbeeld gemaakt en ben eindeloos bezig geweest met het verzinnen van varianten. Nu heb ik de juiste leren koordjes en mooie kralen in allerlei kleuren. Ik ben er klaar voor. Mijn concentratievermogen is herstellende. Eindelijk.

INTERVIEW met de moeder van Bob THEMA : troost

Je gehoord voelen, verdriet kunnen delen, praten: dat heeft mij veel troost gegeven. Ik heb het gevoel dat ik alles gedaan heb wat ik zou kunnen doen om door zo'n soort situatie heen te komen. Ik heb veel in het ziekenhuis over Bob gesproken, ook met een maatschappelijk werkster. Ik ben vrij lang bezig geweest met de steen. Bijna een jaar. Ik heb hem zelf ontworpen naar een voorbeeld op internet. Het was een van de laatste dingen die ik nog kon doen, het moest goed zijn. Ik ben in het begin vaak naar de begraafplaats geweest. Ik brand dagelijks een kaarsje bij zijn foto op de schoorsteen. Ik lees veel. En ik kan alles delen met mijn beste vriendin.

Ik het ervan geleerd, ik ben gegroeid. Ik heb veel minder behoefte om te zoeken naar troost. Ik heb het voor mezelf niet meer nodig. Misschien kan ik anderen helpen.


Fragment uit het interview met de moeder van Bob, gehouden op 14 november 2005.
In mei 2003 is er met 25 weken zwangerschap een pretecho gemaakt. Daaruit bleek dat Bob een 'duidelijk gecompliceerde hartafwijking' had. Na de (normale) bevalling bleek er echter veel meer aan de hand te zijn. Bob heeft drie uur geleefd.