Posts tonen met het label INTERVIEW schuld. Alle posts tonen
Posts tonen met het label INTERVIEW schuld. Alle posts tonen
INTERVIEW met de ouders van Luuk THEMA : schuldgevoel
De ouders van Luuk zijn geïnterviewd voor een uitzending van Kruispunt. Ze vertellen over Luuk, zijn plotselinge overlijden, rouw, het omgaan met schuld en doorgaan met leven.
Bekijk de uitzending: Kruispunt, 4 november 2012
Hieronder een fragment uit mijn interview met de moeder van Luuk, eerder geplaatst op deze weblog.
Luuks dood is ook een statement. Het laat zien wat er kan gebeuren als je niet alert bent als mens. Dat geldt voor mij met mijn werkijver en voor die ouders met het over het hoofd zien van de onveilige situatie. Op het moment dat men het beschrijft als een rare samenloop denk ik: dat is niet het statement wat hij maakte. Het was een donderslag, een halt roepen: 'waar zijn jullie mee bezig?!'
Ik heb de brief naar de rechter uiteindelijk niet verstuurd omdat ik een brief van de ouders kreeg waarin ze eindelijk toonden dat ze zich schuldig voelden en zagen hoeveel verdriet wij hadden. Dat was na het interview voor het tijdschrift J/M. Wat er is overgebleven is een connectie van hen met Luuk en van hen met ons verdriet en van ons met hun verdriet. Hun dochter had bij mij ook dodelijk kunnen verongelukken als ik een slaapje had gedaan en de kinderen hier hadden gespeeld. Ik had ook schuldig kunnen zijn aan de dood van andermans kind. Ik kan nu inzien dat ik geen haar beter ben dan zij.
Het is voor mij heel belangrijk - en het geeft me ook veel energie - dat we er met z'n zevenen uitgekomen zijn. In gedachten adopteer ik hun kinderen. Ik ben blij als het hen goed gaat. Andersom merk ik dat ook zij Luuk als hun kind adopteren, bijvoorbeeld met het verzorgen van het graf. Het maakt op een gegeven moment niet meer uit wie het kind heeft verloren en wie daarvoor verantwoordelijk is. Dat geeft mij veel hoop. We zijn wel tot de kern van het aardse leven gekomen. Omdat je zo afhankelijk van elkaar bent en elk mens die schuld in zich draagt.
Fragment uit het interview met de moeder van Luuk, gehouden op 16 februari 2006.
Luuk is in 2004 verongelukt tijdens een speelochtendje bij een vriendinnetje. De kinderen zagen kans op een onveilig balkon op de derde verdieping te komen. Luuk is naar beneden gevallen en de volgende ochtend in het ziekenhuis overleden. Hij was toen ruim vijfenhalf jaar oud.
INTERVIEW met de moeder van Kobie THEMA : schuldgevoel
Ik voel me niet schuldig over wat er is misgegaan. Dat staat los van de bevalling. We hadden het niet kunnen voorkomen. Het is 'gewoon' een ziekte. Ik ben zelfs blij dat we het vooraf niet geweten hebben. Dan hadden we haar niet bij ons mogen houden. Nu hebben we toch nog tien uur van haar kunnen genieten.
Wel heb ik me zeker een jaar schuldig gevoeld over de chemotherapie. Wij hebben dat toegestaan. Ze heeft zo geleden. Ik heb een paar grimassen op haar gezicht gezien... Dat was pijn. Ik heb de verantwoordelijkheid uit handen gegeven. Het ging snel, we hadden geen tijd om erover na te denken. Waarom heb ik niet gevochten om haar dat lijden te besparen?
Nu begrijp ik dat beter. Ik had die beslissing nooit kunnen nemen. Dit inzicht kwam toen we moesten bepalen of onze oudste dochter een jaar langer in haar klas zou blijven. Ik vond het zo moeilijk! Als ik dit al niet kan overzien, hoe had ik dat bij Kobie dan wel gekund?
Fragment uit het interview met de moeder van Kobie, gehouden op 24 juli 2012.
Drie dagen na haar geboorte bleek Kobie leukemie te hebben. Ze is in 2010 overleden, 17 dagen oud.
Wel heb ik me zeker een jaar schuldig gevoeld over de chemotherapie. Wij hebben dat toegestaan. Ze heeft zo geleden. Ik heb een paar grimassen op haar gezicht gezien... Dat was pijn. Ik heb de verantwoordelijkheid uit handen gegeven. Het ging snel, we hadden geen tijd om erover na te denken. Waarom heb ik niet gevochten om haar dat lijden te besparen?
Nu begrijp ik dat beter. Ik had die beslissing nooit kunnen nemen. Dit inzicht kwam toen we moesten bepalen of onze oudste dochter een jaar langer in haar klas zou blijven. Ik vond het zo moeilijk! Als ik dit al niet kan overzien, hoe had ik dat bij Kobie dan wel gekund?
Fragment uit het interview met de moeder van Kobie, gehouden op 24 juli 2012.
Drie dagen na haar geboorte bleek Kobie leukemie te hebben. Ze is in 2010 overleden, 17 dagen oud.
INTERVIEW met de moeder van Gijs THEMA : schuldgevoel
Het was gewoon stomme pech. Dat is ook tegen ons gezegd. De tumor die Gijs had komt een of twee keer per jaar voor bij een kind in Nederland. Daarom voel ik me niet schuldig en ook niet verantwoordelijk voor zijn dood.
Fragment uit het interview met de moeder van Gijs, gehouden op 3 juli 2006.
In 1999 wordt er bij Gijs een tumor ontdekt bij de hersenstam. De tumor is al te groot om behandeld te kunnen worden. Er wordt door de artsen geen enkele hoop gegeven. Vier maanden na de ontdekking overlijdt Gijs thuis. Hij is zesenhalf jaar oud geworden.
Fragment uit het interview met de moeder van Gijs, gehouden op 3 juli 2006.
In 1999 wordt er bij Gijs een tumor ontdekt bij de hersenstam. De tumor is al te groot om behandeld te kunnen worden. Er wordt door de artsen geen enkele hoop gegeven. Vier maanden na de ontdekking overlijdt Gijs thuis. Hij is zesenhalf jaar oud geworden.
INTERVIEW met de moeder van Luuk THEMA : schuldgevoel
Ik voel me schuldig omdat ik niet als moeder, met die grote verantwoordelijkheid, de keuze gemaakt heb om mij aan het belangrijkste in mijn leven te wijden. Ik was bezig met mezelf. Strikt gezien is dat de oorzaak. Maar dat is misschien ook de les.
De verantwoordelijkheid voor de dood van Luuk leg ik voor honderd procent bij de andere ouders. Ik heb daar eindeloos met hen over gepraat. Er zat bij ons ook een juridische kant aan. Is het dood door schuld? De officier van justitie vond van niet.
Ik voel me schuldig, dat is een gevoel dat niet tegen te houden is, dat is er gewoon. Het zit op een ander niveau. Bij schuld gaat het om een bijna filosofisch iets. Bij verantwoordelijkheid gaat het erom of er aanwijzingen waren dat dit zo kon lopen. Ik ben van mening dat de vader van het vriendinnetje waar Luuk speelde die aanwijzingen heeft gehad. Mijn man en ik kampen met hetzelfde dilemma: we wilden allebei ons werk afmaken. Iemand heeft gezegd: 'Op het moment dat jij Luuk bij hen bracht, was er niets aan omstandigheden die jou erop konden wijzen dat dit Luuks leven zou gaan kosten.' Dat heeft mijn man rustiger gemaakt. Het is niet het negeren van signalen. Dit verzin je niet. In vol vertrouwen geef je je kind af.
Wat ik doe met mijn schuldgevoel is de les ervan leren. Het is wel een heel harde manier. Dat is ook mijn drive in het leven: ik ga me niet meer door angst laten leiden. Het is een gevecht van elke dag want dat heb ik veertig jaar wel gedaan. Angst om het niet goed te doen. Ik had veel meer last van het schuldgevoel gehad als Luuk een verkeersongeluk had gehad, of als het thuis was gebeurd, als ik het vóór had kunnen zijn. Dan weet ik niet hoe ik er nu bij zou staan. Daar durf ik niet eens aan te denken. Dan is het wel heel lastig om er een leermoment uit te halen.
Luuks dood is ook een statement. Het laat zien wat er kan gebeuren als je niet alert bent als mens. Dat geldt voor mij met mijn werkijver en voor die ouders met het over het hoofd zien van de onveilige situatie. Op het moment dat men het beschrijft als een rare samenloop denk ik: dat is niet het statement wat hij maakte. Het was een donderslag, een halt roepen: 'waar zijn jullie mee bezig?!'
Ik heb de brief naar de rechter uiteindelijk niet verstuurd omdat ik een brief van de ouders kreeg waarin ze eindelijk toonden dat ze zich schuldig voelden en zagen hoeveel verdriet wij hadden. Dat was na het interview voor het tijdschrift J/M. Wat er is overgebleven is een connectie van hen met Luuk en van hen met ons verdriet en van ons met hun verdriet. Hun dochter had bij mij ook dodelijk kunnen verongelukken als ik een slaapje had gedaan en de kinderen hier hadden gespeeld. Ik had ook schuldig kunnen zijn aan de dood van andermans kind. Ik kan nu inzien dat ik geen haar beter ben dan zij.
Het is voor mij heel belangrijk - en het geeft me ook veel energie - dat we er met z'n zevenen uit gekomen zijn. In gedachten adopteer ik hun kinderen. Ik ben blij als het hun goed gaat. Andersom merk ik dat ook zij Luuk als hun kind adopteren, bijvoorbeeld met het verzorgen van het graf. Het maakt op een gegeven moment niet meer uit wie het kind heeft verloren en wie daarvoor verantwoordelijk is. Dat geeft mij veel hoop. We zijn wel tot de kern van het aardse leven gekomen. Omdat je zo afhankelijk van elkaar bent en elk mens die schuld in zich draagt.
Fragment uit het interview met de moeder van Luuk, gehouden op 16 februari 2006.
Luuk is in 2004 verongelukt tijdens een speelochtendje bij een vriendinnetje. De kinderen zagen kans op een onveilig balkon op de derde verdieping te komen. Luuk is naar beneden gevallen en de volgende ochtend in het ziekenhuis overleden. Hij was toen ruim vijfenhalf jaar oud.
De verantwoordelijkheid voor de dood van Luuk leg ik voor honderd procent bij de andere ouders. Ik heb daar eindeloos met hen over gepraat. Er zat bij ons ook een juridische kant aan. Is het dood door schuld? De officier van justitie vond van niet.
Ik voel me schuldig, dat is een gevoel dat niet tegen te houden is, dat is er gewoon. Het zit op een ander niveau. Bij schuld gaat het om een bijna filosofisch iets. Bij verantwoordelijkheid gaat het erom of er aanwijzingen waren dat dit zo kon lopen. Ik ben van mening dat de vader van het vriendinnetje waar Luuk speelde die aanwijzingen heeft gehad. Mijn man en ik kampen met hetzelfde dilemma: we wilden allebei ons werk afmaken. Iemand heeft gezegd: 'Op het moment dat jij Luuk bij hen bracht, was er niets aan omstandigheden die jou erop konden wijzen dat dit Luuks leven zou gaan kosten.' Dat heeft mijn man rustiger gemaakt. Het is niet het negeren van signalen. Dit verzin je niet. In vol vertrouwen geef je je kind af.
Wat ik doe met mijn schuldgevoel is de les ervan leren. Het is wel een heel harde manier. Dat is ook mijn drive in het leven: ik ga me niet meer door angst laten leiden. Het is een gevecht van elke dag want dat heb ik veertig jaar wel gedaan. Angst om het niet goed te doen. Ik had veel meer last van het schuldgevoel gehad als Luuk een verkeersongeluk had gehad, of als het thuis was gebeurd, als ik het vóór had kunnen zijn. Dan weet ik niet hoe ik er nu bij zou staan. Daar durf ik niet eens aan te denken. Dan is het wel heel lastig om er een leermoment uit te halen.
Luuks dood is ook een statement. Het laat zien wat er kan gebeuren als je niet alert bent als mens. Dat geldt voor mij met mijn werkijver en voor die ouders met het over het hoofd zien van de onveilige situatie. Op het moment dat men het beschrijft als een rare samenloop denk ik: dat is niet het statement wat hij maakte. Het was een donderslag, een halt roepen: 'waar zijn jullie mee bezig?!'
Ik heb de brief naar de rechter uiteindelijk niet verstuurd omdat ik een brief van de ouders kreeg waarin ze eindelijk toonden dat ze zich schuldig voelden en zagen hoeveel verdriet wij hadden. Dat was na het interview voor het tijdschrift J/M. Wat er is overgebleven is een connectie van hen met Luuk en van hen met ons verdriet en van ons met hun verdriet. Hun dochter had bij mij ook dodelijk kunnen verongelukken als ik een slaapje had gedaan en de kinderen hier hadden gespeeld. Ik had ook schuldig kunnen zijn aan de dood van andermans kind. Ik kan nu inzien dat ik geen haar beter ben dan zij.
Het is voor mij heel belangrijk - en het geeft me ook veel energie - dat we er met z'n zevenen uit gekomen zijn. In gedachten adopteer ik hun kinderen. Ik ben blij als het hun goed gaat. Andersom merk ik dat ook zij Luuk als hun kind adopteren, bijvoorbeeld met het verzorgen van het graf. Het maakt op een gegeven moment niet meer uit wie het kind heeft verloren en wie daarvoor verantwoordelijk is. Dat geeft mij veel hoop. We zijn wel tot de kern van het aardse leven gekomen. Omdat je zo afhankelijk van elkaar bent en elk mens die schuld in zich draagt.
Fragment uit het interview met de moeder van Luuk, gehouden op 16 februari 2006.
Luuk is in 2004 verongelukt tijdens een speelochtendje bij een vriendinnetje. De kinderen zagen kans op een onveilig balkon op de derde verdieping te komen. Luuk is naar beneden gevallen en de volgende ochtend in het ziekenhuis overleden. Hij was toen ruim vijfenhalf jaar oud.
INTERVIEW met de vader van Ariëlle THEMA : schuldgevoel
Ik voel me totaal niet schuldig over de dood van Ariëlle omdat ik heel snel actie heb ondernomen. Ik heb niet afgewacht. Ik heb gehandeld. Daarom vind ik het ook zo oneerlijk: ik heb er alles aan gedaan, waarom die dokter dan niet?
Fragment uit het interview met de vader van Ariëlle, gehouden op 16 maart 2006.
Op een woensdag in augustus 2002 heeft Ariëlle lichte verhoging en is wat onrustig. Haar ouders ontdekken twee rode vlekjes op haar buik. Binnen een kwartier zijn dat er vijftien. De volgende morgen overlijdt Ariëlle in het ziekenhuis aan de gevolgen van hersenvliesontsteking. Ze is zevenenhalve maand oud geworden.
Fragment uit het interview met de vader van Ariëlle, gehouden op 16 maart 2006.
Op een woensdag in augustus 2002 heeft Ariëlle lichte verhoging en is wat onrustig. Haar ouders ontdekken twee rode vlekjes op haar buik. Binnen een kwartier zijn dat er vijftien. De volgende morgen overlijdt Ariëlle in het ziekenhuis aan de gevolgen van hersenvliesontsteking. Ze is zevenenhalve maand oud geworden.
INTERVIEW met de vader van Milan THEMA : schuldgevoel
We hebben de 'schuldvraag' met de artsen besproken. Hebben wij iets over het hoofd gezien? De artsen zeiden dat we de dood van Milan niet hadden kunnen voorzien. Mijn vrouw en ik hebben tegen elkaar gezegd dat we elkaar niets hoeven te verwijten. Ik voel me niet schuldig.
Fragment uit het interview met de vader van Milan, gehouden op 1 juni 2006.
Als Milan twee jaar oud is blijkt dat hij een tekort aan bloedplaatjes heeft. Kinderen krijgen hiervoor geen medicatie en herstellen spontaan. Op een dag in mei 2002 klaagt Milan over buikpijn, is misselijk, maar kan niet overgeven. Die nacht reageert hij niet meer, wordt naar het ziekenhuis gebracht en meteen geopereerd. Hij blijkt een hersenbloeding gehad te hebben en is hersendood. Vierentwintig uur later geven zijn ouders toestemming om de beademing te stoppen. Milan is drieënhalf jaar oud geworden.
Fragment uit het interview met de vader van Milan, gehouden op 1 juni 2006.
Als Milan twee jaar oud is blijkt dat hij een tekort aan bloedplaatjes heeft. Kinderen krijgen hiervoor geen medicatie en herstellen spontaan. Op een dag in mei 2002 klaagt Milan over buikpijn, is misselijk, maar kan niet overgeven. Die nacht reageert hij niet meer, wordt naar het ziekenhuis gebracht en meteen geopereerd. Hij blijkt een hersenbloeding gehad te hebben en is hersendood. Vierentwintig uur later geven zijn ouders toestemming om de beademing te stoppen. Milan is drieënhalf jaar oud geworden.
INTERVIEW met de moeder van Joep THEMA : schuldgevoel
Ik vind het heel erg dat Joep geen natuurlijke dood is gestorven. Wij hebben ingegrepen: zijn leven is door euthanasie beëindigd. Ik denk dat het natuurlijker is als je zelf je weg af kunt leggen. We hebben zo ver moeten gaan in het loslaten. Wij hebben het lijntje doorgeknipt. Daar heb ik moeite mee. Maar ik voel me niet schuldig over zijn dood. Hij is op een moeilijke manier geboren en op een moeilijke manier gegaan.
Fragment uit het interview met de moeder van Joep, gehouden op 10 maart 2006.
Joep kreeg hersenvliesontsteking toen hij 9 weken oud was en is de rest van zijn korte leven ziek geweest. In 2004, drie weken nadat de artsen hem hadden opgegeven, is hij na een zware doodstrijd overleden. Joep was toen bijna drie.
Fragment uit het interview met de moeder van Joep, gehouden op 10 maart 2006.
Joep kreeg hersenvliesontsteking toen hij 9 weken oud was en is de rest van zijn korte leven ziek geweest. In 2004, drie weken nadat de artsen hem hadden opgegeven, is hij na een zware doodstrijd overleden. Joep was toen bijna drie.
INTERVIEW met de vader van Rosa THEMA : schuldgevoel
Schuldgevoel is een naar gevoel. Rationeel weet ik dat het een vrij zinloos gevoel is, maar het is er wel en het is negatief. Het zijn eigenlijk twee gevoelsprocessen naast elkaar: het missen van Rosa - haar niet meer aan kunnen raken, geen liefde meer kunnen geven, niet meer kunnen zien - en het schuldgevoel over de dood.
Als ouder ben je er om je kinderen te verzorgen. Ik heb gefaald in mijn zorg. Dat is een precisering van het schuldgevoel. Ik was er altijd bij om alles te voorzien. Maar toen ik moest handelen op een bepaald moment, in een situatie die ik niet had voorzien, heb ik gefaald. Zo voelt het. Er gebeurde iets volkomen irrationeels: Rosa had griep, ze werd beter en daarna kreeg ze pijn. We hebben twee uur op de dokter gewacht. Ik heb gezegd: 'Hou nog maar even vol, de dokter komt zo.' Over die twee uur voel ik me heel erg schuldig, over wat ik had kunnen doen.
Ik heb er vaak met mijn vrouw over gepraat. Zij heeft me erg gesteund, ze was niet thuis op het moment dat het gebeurde. Ze maakte duidelijk dat ik er echt niets aan had kunnen doen. Dat het iets was wat je niet kon verwachten. Nu moet ik regelmatig tegen mezelf zeggen dat ik het inderdaad niet had kunnen weten, dat er allemaal dingen gebeurden die ik niet juist kon interpreteren. Het schuldgevoel wordt sterker naarmate het langer geleden is.
Fragment uit het interview met de vader van Rosa, gehouden op 16 oktober 2006.
In maart 2003 heeft Rosa voor het eerst in haar leven griep. Na een paar dagen lijkt ze aan de beterende hand te zijn. Ze voelt echter een vreemde pijn, wordt met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht en overlijdt onderweg. Onderzoek heeft later aangetoond dat een aangeboren stofwisselingsziekte mogelijk de oorzaak is geweest van de fatale uitwerking van de griep. Rosa is bijna negen jaar oud geworden.
Als ouder ben je er om je kinderen te verzorgen. Ik heb gefaald in mijn zorg. Dat is een precisering van het schuldgevoel. Ik was er altijd bij om alles te voorzien. Maar toen ik moest handelen op een bepaald moment, in een situatie die ik niet had voorzien, heb ik gefaald. Zo voelt het. Er gebeurde iets volkomen irrationeels: Rosa had griep, ze werd beter en daarna kreeg ze pijn. We hebben twee uur op de dokter gewacht. Ik heb gezegd: 'Hou nog maar even vol, de dokter komt zo.' Over die twee uur voel ik me heel erg schuldig, over wat ik had kunnen doen.
Ik heb er vaak met mijn vrouw over gepraat. Zij heeft me erg gesteund, ze was niet thuis op het moment dat het gebeurde. Ze maakte duidelijk dat ik er echt niets aan had kunnen doen. Dat het iets was wat je niet kon verwachten. Nu moet ik regelmatig tegen mezelf zeggen dat ik het inderdaad niet had kunnen weten, dat er allemaal dingen gebeurden die ik niet juist kon interpreteren. Het schuldgevoel wordt sterker naarmate het langer geleden is.
Fragment uit het interview met de vader van Rosa, gehouden op 16 oktober 2006.
In maart 2003 heeft Rosa voor het eerst in haar leven griep. Na een paar dagen lijkt ze aan de beterende hand te zijn. Ze voelt echter een vreemde pijn, wordt met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht en overlijdt onderweg. Onderzoek heeft later aangetoond dat een aangeboren stofwisselingsziekte mogelijk de oorzaak is geweest van de fatale uitwerking van de griep. Rosa is bijna negen jaar oud geworden.
INTERVIEW met de moeder van Bartje THEMA : schuldgevoel
Ik voel me schuldig dat Bartje is verdronken. Ik voel me niet schuldig over zijn dood. Dat is moeilijk. Je moet het scheiden. Die dag was ik vrij, ik ben opgeroepen om toch te komen werken. Ik heb ja gezegd omdat het lekker was om een dag extra te verdienen. Achteraf denk ik: was ik maar nooit gegaan. Dan had ik op hem gelet en dan was het niet gebeurd. Daar ben ik van overtuigd. Jarenlang heb ik gezegd dat het mij net zo goed had kunnen overkomen. Dat heb ik me voorgehouden, maar dat is niet waar. Mijn man is voor een groot deel schuldig: hij was thuis. Hij is meer schuldig dan ik. Maar ik had niet moeten gaan werken, het was mijn vrije dag.
Ik ben milder geworden naar mijn man toe, de scherpe kantjes zijn eraf. We praten er nog weleens over, maar op een heel rationele manier. Dat is een overlevingsstrategie. Ik houd van mijn man en ik wil met hem verder, maar als ik heel diep vanbinnen kijk, denk ik vreselijke dingen. Dus dat doe ik niet, dat stop ik weg.
Iedereen kan je nog zo vaak vertellen dat je geen schuld hebt, dat gevoel houd je. Je bent niet voor rede vatbaar. Mijn schuldgevoel is wel minder scherp geworden. Ik verwijt het mezelf niet meer. Ik heb het uitgesproken in therapie. Net zoals mijn woede over de schuld van mijn man. Door het bespreekbaar te maken, kun je het een plek geven. En de tijd werkt ook mee. Al die emoties zet ik nu om in iets positiefs, ik doe er iets mee, ik help andere mensen.
Fragment uit het interview met de moeder van Bartje, gehouden op 25 juni 2006.
Bartje is bijna verdronken toen hij zestien maanden oud was en daardoor meervoudig gehandicapt geraakt. In 1990 is hij tamelijk onverwacht overleden aan de gevolgen van epilepsie. Hij was toen bijna zeven jaar oud.
Ik ben milder geworden naar mijn man toe, de scherpe kantjes zijn eraf. We praten er nog weleens over, maar op een heel rationele manier. Dat is een overlevingsstrategie. Ik houd van mijn man en ik wil met hem verder, maar als ik heel diep vanbinnen kijk, denk ik vreselijke dingen. Dus dat doe ik niet, dat stop ik weg.
Iedereen kan je nog zo vaak vertellen dat je geen schuld hebt, dat gevoel houd je. Je bent niet voor rede vatbaar. Mijn schuldgevoel is wel minder scherp geworden. Ik verwijt het mezelf niet meer. Ik heb het uitgesproken in therapie. Net zoals mijn woede over de schuld van mijn man. Door het bespreekbaar te maken, kun je het een plek geven. En de tijd werkt ook mee. Al die emoties zet ik nu om in iets positiefs, ik doe er iets mee, ik help andere mensen.
Fragment uit het interview met de moeder van Bartje, gehouden op 25 juni 2006.
Bartje is bijna verdronken toen hij zestien maanden oud was en daardoor meervoudig gehandicapt geraakt. In 1990 is hij tamelijk onverwacht overleden aan de gevolgen van epilepsie. Hij was toen bijna zeven jaar oud.
INTERVIEW met de vader van Jerome THEMA : schuldgevoel
Natuurlijk voel je je schuldig. Als ik dit gedaan had, of dat, dan... Dan was het misschien niet gebeurd. Of ik het had kunnen voorkomen is een tweede.
Wat ik met het schuldgevoel doe? Ik analyseer de situatie, telkens weer opnieuw. Om voor mezelf dingen uit te sluiten. Soms is het weg, maar het komt steeds weer terug. Maar het blijft niet even sterk.
Op een gegeven moment was ik er min of meer van overtuigd dat we de dood van Jerome niet hadden kunnen voorkomen. We waren afhankelijk van bepaalde middelen, zoals die wandelwagen. Je gaat ervanuit dat die goed is. Er is een keurmerk, mensen hebben erover nagedacht: het is dus in orde. Je loopt altijd het risico in het leven dat er iets naars gebeurt terwijl je net even iets anders aan het doen bent. Dat is zo met ongelukken. Als het nou nalatigheid was geweest... Maar dat is niet zo. Ik heb die keuze niet gemaakt. Ik heb nooit de gedachte gehad: als ik mijn kind in die stoel zet gaat hij dood.
Fragment uit het interview met de vader van Jerome, gehouden op 24 november 2005.
Jerome was gehandicapt. Hij kon niet lopen, niet zitten, niet praten en had het ontwikkelingsniveau van een kind van tien maanden. Op een dag in juli 2003 heeft hij op een onbewaakt moment kans gezien om het zitbroekje van zijn aangepaste wandelwagen los te maken, is onderuit gezakt en gestikt. Jerome is ruim drieënhalf jaar oud geworden.
Wat ik met het schuldgevoel doe? Ik analyseer de situatie, telkens weer opnieuw. Om voor mezelf dingen uit te sluiten. Soms is het weg, maar het komt steeds weer terug. Maar het blijft niet even sterk.
Op een gegeven moment was ik er min of meer van overtuigd dat we de dood van Jerome niet hadden kunnen voorkomen. We waren afhankelijk van bepaalde middelen, zoals die wandelwagen. Je gaat ervanuit dat die goed is. Er is een keurmerk, mensen hebben erover nagedacht: het is dus in orde. Je loopt altijd het risico in het leven dat er iets naars gebeurt terwijl je net even iets anders aan het doen bent. Dat is zo met ongelukken. Als het nou nalatigheid was geweest... Maar dat is niet zo. Ik heb die keuze niet gemaakt. Ik heb nooit de gedachte gehad: als ik mijn kind in die stoel zet gaat hij dood.
Fragment uit het interview met de vader van Jerome, gehouden op 24 november 2005.
Jerome was gehandicapt. Hij kon niet lopen, niet zitten, niet praten en had het ontwikkelingsniveau van een kind van tien maanden. Op een dag in juli 2003 heeft hij op een onbewaakt moment kans gezien om het zitbroekje van zijn aangepaste wandelwagen los te maken, is onderuit gezakt en gestikt. Jerome is ruim drieënhalf jaar oud geworden.
INTERVIEW met de moeder van Jerome THEMA : schuldgevoel
Ik voel me schuldig omdat Jerome in de kinderstoel had moeten zitten in plaats van in de wandelwagen. Ik weet niet of ik verantwoordelijk ben voor zijn dood. Mijn man zegt steeds: 'Dit had je niet kunnen voorkomen.' Ik vind het heel stom van mezelf dat ik niet heb kunnen voorzien dat het niet veilig zou zijn. Maar die wagen was speciaal ontworpen en op z'n lijf gemeten. Hij is nu trouwens uit de handel, dat is vast niet voor niets.
Wat ik met het schuldgevoel doe? Ik weet het niet. Soms is het minder, dan denk ik dat ik het inderdaad niet had kunnen voorkomen. Maar het kan ook plotseling de kop opsteken. Dan denk ik: had ik maar... Ach, kon ik die dag maar overdoen.
Ik denk eigenlijk dat elke ouder een schuldgevoel heeft. Behalve misschien als je kind heel ziek wordt, bijvoorbeeld door een ongeneeslijke tumor. Het is ook het moedergevoel. Voor je gevoel heb je toch gefaald als ouder. Het gebeurde onder mijn vingers. Terwijl ik er altijd zo bovenop zat! Dat is wel moeilijk te aanvaarden.
Fragment uit het interview met de moeder van Jerome, gehouden op 22 november 2005.
Jerome was gehandicapt. Hij kon niet lopen, niet zitten, niet praten en had het ontwikkelingsniveau van een kind van tien maanden. Op een dag in juli 2003 heeft hij op een onbewaakt moment kans gezien om het zitbroekje van zijn aangepaste wandelwagen los te maken. Hij is onderuit gezakt en gestikt. Jerome is ruim drieënhalf jaar oud geworden.
Wat ik met het schuldgevoel doe? Ik weet het niet. Soms is het minder, dan denk ik dat ik het inderdaad niet had kunnen voorkomen. Maar het kan ook plotseling de kop opsteken. Dan denk ik: had ik maar... Ach, kon ik die dag maar overdoen.
Ik denk eigenlijk dat elke ouder een schuldgevoel heeft. Behalve misschien als je kind heel ziek wordt, bijvoorbeeld door een ongeneeslijke tumor. Het is ook het moedergevoel. Voor je gevoel heb je toch gefaald als ouder. Het gebeurde onder mijn vingers. Terwijl ik er altijd zo bovenop zat! Dat is wel moeilijk te aanvaarden.
Fragment uit het interview met de moeder van Jerome, gehouden op 22 november 2005.
Jerome was gehandicapt. Hij kon niet lopen, niet zitten, niet praten en had het ontwikkelingsniveau van een kind van tien maanden. Op een dag in juli 2003 heeft hij op een onbewaakt moment kans gezien om het zitbroekje van zijn aangepaste wandelwagen los te maken. Hij is onderuit gezakt en gestikt. Jerome is ruim drieënhalf jaar oud geworden.
INTERVIEW met de vader van Joep THEMA : schuldgevoel
Nee, ik voel me niet schuldig over de dood van Joep. Ik wist niet dat ik een defect gen heb. Niemand wist het. Stel we hadden voor nog een kindje gekozen, mét de wetenschap van het gen en een kans van vijftig procent dat het kind het ook kan krijgen, dan zou ik me misschien wel schuldig voelen.
Fragment uit het interview met de vader van Joep, gehouden op 21 maart 2006.
Joep kreeg een hersenvliesontsteking toen hij 9 weken oud was en is de rest van zijn korte leven ziek geweest. Hij bleek een zeer zeldzame afweerstoornis te hebben. In 2004, drie weken nadat de artsen hem hadden opgegeven, is hij na een zware doodstrijd overleden. Joep was toen bijna drie.
Fragment uit het interview met de vader van Joep, gehouden op 21 maart 2006.
Joep kreeg een hersenvliesontsteking toen hij 9 weken oud was en is de rest van zijn korte leven ziek geweest. Hij bleek een zeer zeldzame afweerstoornis te hebben. In 2004, drie weken nadat de artsen hem hadden opgegeven, is hij na een zware doodstrijd overleden. Joep was toen bijna drie.
INTERVIEW met de moeder van Floris THEMA : schuldgevoel
Ik voel me schuldig over de dood van Floris omdat ik er niet op tijd bij ben geweest, omdat ik die avond niet eerder ben gaan kijken. Schuldgevoel is iets waar ik echt heel weinig over na moet denken. Het is het onderdeel dat ik het allermoeilijkst vind van zijn overlijden. Ik stop het weg en spreek het vooral nooit uit. Als ik weer eens denk: het is mijn schuld, het is mijn schuld, dan denk ik aan de woorden van die man uit Londen: 'It was written in the stars.' Dat helpt.
Fragment uit het interview met de moeder van Floris, gehouden op 6 februari 2006.
Floris is op een dag in augustus 2003 een beetje lodderig. Als de vader van Floris 's avonds - voordat hij naar bed gaat - nog even bij de kinderen gaat kijken, treft hij Floris levenloos aan. Anderhalf uur reanimeren mag niet baten. Floris is ruim twee jaar oud geworden. Hij heeft een tweelingzusje.
Fragment uit het interview met de moeder van Floris, gehouden op 6 februari 2006.
Floris is op een dag in augustus 2003 een beetje lodderig. Als de vader van Floris 's avonds - voordat hij naar bed gaat - nog even bij de kinderen gaat kijken, treft hij Floris levenloos aan. Anderhalf uur reanimeren mag niet baten. Floris is ruim twee jaar oud geworden. Hij heeft een tweelingzusje.
INTERVIEW met de vader van Bartje THEMA : schuldgevoel
Ik denk nog steeds: had ik maar dit en had ik maar dat. Hoe ik er ook naar kijk, rationeel of emotioneel, die gedachte is er altijd. Het is moeilijk om mezelf volledig de schuld te geven als je kijkt naar wat er precies gebeurd is. Maar emotioneel, als ouder, snijdt het, hoe je het ook wendt of keert. Ik ben emotioneel schuldig, rationeel misschien niet, maar het emotionele weegt veel zwaarder. Dat is een steen om je nek.
Ik kan er wel mee leven, maar het is geen makkelijk gevoel waaraan ik me kan onttrekken. Het is niet helemaal achter de rug.
Ik had eigenlijk niet de moed om alles in een keer te verwerken. Ik heb me op m'n werk gestort om te ontsnappen aan die beklemmende gevoelens, om te overleven. Er speelde nog een ander element, het woede-element: Bartje heeft ook enorm geleden. Dat moest je als ouder passief ondergaan. Je deed wel alles wat je kon om het te verlichten, maar aan het eind is hij nog een keer gestikt. Daar had ik nog de meeste moeite mee, ik zag het als een nalatigheid van de mensen die hem verzorgden. Hij werd 's avonds niet goed bewaakt, hij zat in zo'n stoel. Ik maakte me zorgen over hoe vaak hij gecontroleerd werd. Daar zit ook een schuldgevoel. Het is een soort laag op laag. Ik heb de arrogantie om te denken dat als we Bartje zelf hadden verzorgd, het nooit gebeurd zou zijn. Ik weet niet of het terecht is om dat te zeggen.
Ik heb er denk ik meer moeite mee gehad dan mijn vrouw. Het was in mijn ogen iets heel onrechtvaardigs, het had nooit mogen gebeuren dat een kind voor de tweede keer stikt. Dat was voor mij een mokerslag. Daar komt ook bij dat ik als kind zelf een keer bijna verdronken ben. Stikken is voor mij iets heel emotioneels. Daar zit heel veel lading op. Ik bleef op dat stuk hangen, was bijna van plan om ze voor het gerecht te slepen. Mijn vrouw had dat niet, die zei: 'Het is nu eenmaal gebeurd.'
We hebben hardop tegen elkaar moeten zeggen dat we elkaar vergaven. Dat was belangrijk in het proces, dat je dat niet alleen dacht of opschreef, maar ook daadwerkelijk hardop zei. Op het moment dat je elkaar vergeeft kun je wel weer op een werkzame manier met elkaar verder. Maar het schuldgevoel blijft, of ze nu wel of niet zegt dat ze me vergeeft. Het moment na het gebeuren, waarop mijn vrouw mij het verdrinken van Bartje verweet, staat als een soort monument in mijn beleving en gedachten. Dat kun je niet zomaar weghakken.
Er zijn twee elementen: het schuldgevoel en het onrecht. Waarom gebeurt dit, waarom heeft dit plaats kunnen vinden? Het schuldgevoel heeft onze relatie beïnvloed. Het onrecht heeft mijn gevoelens ten aanzien van religie, levenshouding beïnvloed. Er kwam een soort woede in mij op.
Schuldgevoel heeft ook met betrokkenheid, met liefde te maken. Net als bij het rouwproces. Rouw is een bewijs van liefde naar de ander toe.
Als er geen schuldvraag was geweest hadden we misschien minder relatieproblemen gehad, elkaar minder verwijten gemaakt. Voor de relatie is het belangrijk hoe je met dat schuldgevoel omgaat, of je dat zo kunt verwerken dat je weer verder kunt.
Het schuldgevoel is een soort zachte pijn geworden. Ik denk niet dat het ooit verdwijnt. Als ik onder zware druk sta speelt het altijd een rol, dan plopt het weer naar boven.
Fragment uit het interview met de vader van Bartje, gehouden op 15 oktober 2006.
Bartje is bijna verdronken toen hij zestien maanden oud was en daardoor meervoudig gehandicapt geraakt. In 1990 is hij tamelijk onverwacht overleden aan de gevolgen van epilepsie. Hij was toen bijna zeven jaar oud.
Ik kan er wel mee leven, maar het is geen makkelijk gevoel waaraan ik me kan onttrekken. Het is niet helemaal achter de rug.
Ik had eigenlijk niet de moed om alles in een keer te verwerken. Ik heb me op m'n werk gestort om te ontsnappen aan die beklemmende gevoelens, om te overleven. Er speelde nog een ander element, het woede-element: Bartje heeft ook enorm geleden. Dat moest je als ouder passief ondergaan. Je deed wel alles wat je kon om het te verlichten, maar aan het eind is hij nog een keer gestikt. Daar had ik nog de meeste moeite mee, ik zag het als een nalatigheid van de mensen die hem verzorgden. Hij werd 's avonds niet goed bewaakt, hij zat in zo'n stoel. Ik maakte me zorgen over hoe vaak hij gecontroleerd werd. Daar zit ook een schuldgevoel. Het is een soort laag op laag. Ik heb de arrogantie om te denken dat als we Bartje zelf hadden verzorgd, het nooit gebeurd zou zijn. Ik weet niet of het terecht is om dat te zeggen.
Ik heb er denk ik meer moeite mee gehad dan mijn vrouw. Het was in mijn ogen iets heel onrechtvaardigs, het had nooit mogen gebeuren dat een kind voor de tweede keer stikt. Dat was voor mij een mokerslag. Daar komt ook bij dat ik als kind zelf een keer bijna verdronken ben. Stikken is voor mij iets heel emotioneels. Daar zit heel veel lading op. Ik bleef op dat stuk hangen, was bijna van plan om ze voor het gerecht te slepen. Mijn vrouw had dat niet, die zei: 'Het is nu eenmaal gebeurd.'
We hebben hardop tegen elkaar moeten zeggen dat we elkaar vergaven. Dat was belangrijk in het proces, dat je dat niet alleen dacht of opschreef, maar ook daadwerkelijk hardop zei. Op het moment dat je elkaar vergeeft kun je wel weer op een werkzame manier met elkaar verder. Maar het schuldgevoel blijft, of ze nu wel of niet zegt dat ze me vergeeft. Het moment na het gebeuren, waarop mijn vrouw mij het verdrinken van Bartje verweet, staat als een soort monument in mijn beleving en gedachten. Dat kun je niet zomaar weghakken.
Er zijn twee elementen: het schuldgevoel en het onrecht. Waarom gebeurt dit, waarom heeft dit plaats kunnen vinden? Het schuldgevoel heeft onze relatie beïnvloed. Het onrecht heeft mijn gevoelens ten aanzien van religie, levenshouding beïnvloed. Er kwam een soort woede in mij op.
Schuldgevoel heeft ook met betrokkenheid, met liefde te maken. Net als bij het rouwproces. Rouw is een bewijs van liefde naar de ander toe.
Als er geen schuldvraag was geweest hadden we misschien minder relatieproblemen gehad, elkaar minder verwijten gemaakt. Voor de relatie is het belangrijk hoe je met dat schuldgevoel omgaat, of je dat zo kunt verwerken dat je weer verder kunt.
Het schuldgevoel is een soort zachte pijn geworden. Ik denk niet dat het ooit verdwijnt. Als ik onder zware druk sta speelt het altijd een rol, dan plopt het weer naar boven.
Fragment uit het interview met de vader van Bartje, gehouden op 15 oktober 2006.
Bartje is bijna verdronken toen hij zestien maanden oud was en daardoor meervoudig gehandicapt geraakt. In 1990 is hij tamelijk onverwacht overleden aan de gevolgen van epilepsie. Hij was toen bijna zeven jaar oud.
INTERVIEW met de moeder van Johnny THEMA : schuldgevoel
Ik voel me nog steeds schuldig over de dood van Johnny. Ik heb gefaald. Ik heb niet goed op hem gelet. Als een kind verdrinkt dan heb je niet goed op hem gepast. 'Je had het zeker te druk met andere dingen' werd er gezegd. De buitenwereld is cru. Als ik nu een berichtje lees over een kind dat verdronken is, denk ik meteen: wie heeft de schuld? Maar je moet niet oordelen als je er niet bij was.
Ik kruip in m'n schulp. Ik kan er ook met niemand over praten. Het schuldgevoel verwatert, maar gaat niet meer weg. De angst dat er iets met de kleinkinderen gebeurt is er altijd. Als hun ouders er weer zijn gaat de druk wel een beetje bij me weg. Dan denk ik: o ja, jullie hebben de verantwoording. Die verantwoordelijkheid vind ik best zwaar. Ondanks dat ik ontzettend graag op ze pas, ik vind het enig als ze komen! Maar dat hoor ik van alle grootouders.
Fragment uit het interview met de moeder van Johnny, gehouden op 23 maart 2006.
In de zomer van 1963 speelde Johnny buiten, op een plek waar hij niet mocht komen met twee meisjes waar hij zelden mee speelde. Hij wilde een stok uit een sloot halen, viel in het water en kon er niet meer uitkomen. Hij is ter plekke overleden. Johnny was vierenhalf jaar oud.
Ik kruip in m'n schulp. Ik kan er ook met niemand over praten. Het schuldgevoel verwatert, maar gaat niet meer weg. De angst dat er iets met de kleinkinderen gebeurt is er altijd. Als hun ouders er weer zijn gaat de druk wel een beetje bij me weg. Dan denk ik: o ja, jullie hebben de verantwoording. Die verantwoordelijkheid vind ik best zwaar. Ondanks dat ik ontzettend graag op ze pas, ik vind het enig als ze komen! Maar dat hoor ik van alle grootouders.
Fragment uit het interview met de moeder van Johnny, gehouden op 23 maart 2006.
In de zomer van 1963 speelde Johnny buiten, op een plek waar hij niet mocht komen met twee meisjes waar hij zelden mee speelde. Hij wilde een stok uit een sloot halen, viel in het water en kon er niet meer uitkomen. Hij is ter plekke overleden. Johnny was vierenhalf jaar oud.
INTERVIEW met de moeder van Jip THEMA : schuldgevoel
Ik denk dat alles in het leven vaststaat en alles voorbestemd is. Bij de geboorte staat al vast hoe je leven gaat verlopen en wanneer je zult sterven. Het lijkt of het allemaal eigen keuzes zijn die we maken, maar dat is niet zo. Anders kan het leven nooit lopen zoals het moet lopen.
Omdat alles vaststaat had ik er ook niets aan kunnen doen om het te voorkomen. Ik kan er niets aan doen, niemand kan er iets aan doen. Jip had een keelontsteking en dat was het, er was niets achter te zoeken. Ik kan me ook geen schuld aanpraten. Ik heb geen schuldgevoel. Ik voel me totaal niet verantwoordelijk voor zijn dood. We hebben alles gedaan wat we konden en we konden het niet voorkomen. Zelfs als hij in het ziekenhuis had gelegen op dat moment, zou hij ook zijn overleden. Er was niets aan te doen, het was niet te voorzien. Dat hebben de artsen ook gezegd.
Fragment uit het interview met de moeder van Jip, gehouden op 5 november 2006.
Op tweede paasdag 2005 voelt Jip zich niet lekker en moet overgeven. Een paar dagen later constateert de huisarts een keelontsteking en schrijft antibiotica voor. Jip knapt wat op tot hij op de fatale zaterdag z'n medicijn uitspuugt, overgeeft en 's nachts komt te overlijden. Jip was toen ruim vierenhalf jaar oud.
Omdat alles vaststaat had ik er ook niets aan kunnen doen om het te voorkomen. Ik kan er niets aan doen, niemand kan er iets aan doen. Jip had een keelontsteking en dat was het, er was niets achter te zoeken. Ik kan me ook geen schuld aanpraten. Ik heb geen schuldgevoel. Ik voel me totaal niet verantwoordelijk voor zijn dood. We hebben alles gedaan wat we konden en we konden het niet voorkomen. Zelfs als hij in het ziekenhuis had gelegen op dat moment, zou hij ook zijn overleden. Er was niets aan te doen, het was niet te voorzien. Dat hebben de artsen ook gezegd.
Fragment uit het interview met de moeder van Jip, gehouden op 5 november 2006.
Op tweede paasdag 2005 voelt Jip zich niet lekker en moet overgeven. Een paar dagen later constateert de huisarts een keelontsteking en schrijft antibiotica voor. Jip knapt wat op tot hij op de fatale zaterdag z'n medicijn uitspuugt, overgeeft en 's nachts komt te overlijden. Jip was toen ruim vierenhalf jaar oud.
INTERVIEW met de moeder van Nini THEMA : schuldgevoel
Ik voel me schuldig in die zin dat ik soms denk dat ik had moeten waarschuwen na de geboorte van Nini, toen de artsen lang bezig waren met reanimeren, toen ik het gevoel had dat het niet goed was. Maar er kan altijd iets gebeuren met je kind. Je kunt niet alles in de hand hebben. Zo voel ik ook het krijgen van kinderen en het opvoeden. Je doet het naar beste weten. Dat geldt voor je relatie net zo goed: je probeert de mensen waar je om geeft te begeleiden, op te vangen. Je hoeft alleen maar een geboorte mee te maken om te weten dat je mee moet gaan op de golven, anders kan het niet. Je kunt je wel verzetten maar het helpt je geen donder.
Op het moment dat je kind geboren wordt - gezond of niet gezond - heb je die verantwoordelijkheid. En je hebt ook altijd het idee dat je verantwoordelijk bent voor de loop van het leven van je kind, het geluk, de gezondheid. Dus ja, verantwoordelijkheid voel ik wel. Maar niet voor haar dood.
Fragment uit het interview met de moeder van Nini, gehouden op 30 januari 2006.
Nini is door zuurstoftekort tijdens de geboorte ernstig gehandicapt geraakt.
Ze is in 1982 overleden toen ze bijna zes jaar oud was.
Op het moment dat je kind geboren wordt - gezond of niet gezond - heb je die verantwoordelijkheid. En je hebt ook altijd het idee dat je verantwoordelijk bent voor de loop van het leven van je kind, het geluk, de gezondheid. Dus ja, verantwoordelijkheid voel ik wel. Maar niet voor haar dood.
Fragment uit het interview met de moeder van Nini, gehouden op 30 januari 2006.
Nini is door zuurstoftekort tijdens de geboorte ernstig gehandicapt geraakt.
Ze is in 1982 overleden toen ze bijna zes jaar oud was.
INTERVIEW met de moeder van Bob THEMA : schuldgevoel
Ze hebben mij gewoon laten bevallen van Bob, misschien was een keizersnee beter geweest voor z'n longen. Maar het feit blijft dat z'n hart heel slecht was. Ik heb geen had-ik-maar-gevoel, geen schuldgevoel. Ik heb een echo laten maken, daardoor was ik een beetje voorbereid. In het ziekenhuis stond alles klaar, we hebben er alles aan gedaan om het zo 'rustig' mogelijk te laten verlopen. Voor iedereen.
Fragment uit het interview met de moeder van Bob, gehouden op 14 november 2005.
In mei 2003 is er met 25 weken zwangerschap een pretecho gemaakt. Daaruit bleek dat Bob een 'duidelijk gecompliceerde hartafwijking' had. Na de (normale) bevalling bleek er veel meer aan de hand te zijn. Bob heeft drie uur geleefd.
Fragment uit het interview met de moeder van Bob, gehouden op 14 november 2005.
In mei 2003 is er met 25 weken zwangerschap een pretecho gemaakt. Daaruit bleek dat Bob een 'duidelijk gecompliceerde hartafwijking' had. Na de (normale) bevalling bleek er veel meer aan de hand te zijn. Bob heeft drie uur geleefd.
INTERVIEW met de moeder van Jasmijn THEMA : schuldgevoel
In het begin voelde ik me heel erg schuldig over de dood van Jasmijn. Toen de arts ons huis net verlaten had, dacht ik dat ik een klein vlekje zag. Later heb ik me vaak afgevraagd of dat het eerste vlekje is geweest. De artsen spreken dit tegen omdat ze dan in no-time onder had moeten zitten.
Jasmijn was nooit ziek en nu was ze écht ziek. Had ik dat meer serieus moeten nemen? Terwijl ik de huisarts gebeld heb! Vooral het eerste jaar heb ik daar veel last van gehad, toen vond ik het ondraaglijk. Ik dacht steeds: het is mijn schuld, ik heb iets over het hoofd gezien. Ik werd daar helemaal gek van. We hebben gesproken met artsen uit het ziekenhuis en die zeiden: 'Wat jij hebt meegemaakt is net zoiets als wanneer een kind van het balkon valt. Dan zeg je toch ook niet tegen de ouders dat ze snel naar beneden hadden moeten rennen om het kind op te vangen? Die dingen gebeuren een keer in de zoveel tijd. En dat is bij deze ziekte ook zo.'
Heel langzaam heb ik me daarbij neergelegd. Mijn man had daar helemaal geen last van, ik denk dat dat iets van moeders is. Vrouwen hebben altijd en overal schuldgevoelens, dat zit in de genen gebakken. Vooral wat betreft hun kinderen, daar wil je gewoon alles voor doen. Ik vond het al erg als ze op haar knie viel, dan wilde ik de pijn van haar overnemen. Hoe moet je nou omgaan met het feit dat je je kind stervend in bed aantreft? Dat vraag ik me af als moeder. Het is gewoon ondraaglijk. En ik kon niets, helemaal niets doen.
Fragment uit het interview met de moeder van Jasmijn, gehouden op 2 november 2006.
Jasmijn voelde zich op eerste paasdag 2003 niet zo lekker en klaagde over pijn in haar nek.
Twintig uur later is ze overleden aan Meningokokken B sepsis. Ze was ruim vierenhalf jaar oud.
Jasmijn was nooit ziek en nu was ze écht ziek. Had ik dat meer serieus moeten nemen? Terwijl ik de huisarts gebeld heb! Vooral het eerste jaar heb ik daar veel last van gehad, toen vond ik het ondraaglijk. Ik dacht steeds: het is mijn schuld, ik heb iets over het hoofd gezien. Ik werd daar helemaal gek van. We hebben gesproken met artsen uit het ziekenhuis en die zeiden: 'Wat jij hebt meegemaakt is net zoiets als wanneer een kind van het balkon valt. Dan zeg je toch ook niet tegen de ouders dat ze snel naar beneden hadden moeten rennen om het kind op te vangen? Die dingen gebeuren een keer in de zoveel tijd. En dat is bij deze ziekte ook zo.'
Heel langzaam heb ik me daarbij neergelegd. Mijn man had daar helemaal geen last van, ik denk dat dat iets van moeders is. Vrouwen hebben altijd en overal schuldgevoelens, dat zit in de genen gebakken. Vooral wat betreft hun kinderen, daar wil je gewoon alles voor doen. Ik vond het al erg als ze op haar knie viel, dan wilde ik de pijn van haar overnemen. Hoe moet je nou omgaan met het feit dat je je kind stervend in bed aantreft? Dat vraag ik me af als moeder. Het is gewoon ondraaglijk. En ik kon niets, helemaal niets doen.
Fragment uit het interview met de moeder van Jasmijn, gehouden op 2 november 2006.
Jasmijn voelde zich op eerste paasdag 2003 niet zo lekker en klaagde over pijn in haar nek.
Twintig uur later is ze overleden aan Meningokokken B sepsis. Ze was ruim vierenhalf jaar oud.
INTERVIEW met de vader van Luuk THEMA : schuldgevoel
Ik vind dat ik een aandeel heb gehad in Luuks dood. Ik ben een schakel geweest. Ik heb een moment getwijfeld of ik wel moest gaan werken. Als ik die dag had gedacht: ach, wat ik af moet maken kan ook wel even wachten, dan was in ieder geval die noodlottige situatie er niet geweest.
Als ik me er echt schuldig over zou voelen, zou ik er een eind aan maken. Daar kan ik niet mee omgaan. In die mate voel ik me niet schuldig. Volgens mij is een dodelijk ongeval een optelsom van een aantal dingen die zijn misgegaan. Het is bijna nooit één ding, er is nooit maar één oorzaak. Daarom zeg ik ook dat ik er een schakel in ben, zoals mijn vrouw vindt dat ze dat is, en net zoals de oppasmoeder dat is, enzovoort. Het knaagt wel, maar het verlamt me niet, omdat het leven van Luuk achter ons is en het leven van mijn vrouw en vooral dat van onze dochter voor ons ligt.
Ik heb mezelf voorgenomen om nooit meer dingen te doen die tegen mijn twijfel ingaan. Als ik maar even een randje voel van: dit is niet prettig, dan geef ik daar gehoor aan. Dat is lastig. Ik moet heel goed bij mezelf te rade gaan of zo'n gevoel terecht is, of het niet gewoon met loslaten te maken heeft.
Fragment uit het interview met de vader van Luuk, gehouden op 20 oktober 2006.
Luuk is in 2004 verongelukt tijdens een speelochtendje bij een vriendinnetje. De kinderen zagen kans op een onveilig balkon op de derde verdieping te komen. Luuk is naar beneden gevallen en de volgende ochtend in het ziekenhuis overleden. Hij was toen ruim vijfenhalf jaar oud.
Als ik me er echt schuldig over zou voelen, zou ik er een eind aan maken. Daar kan ik niet mee omgaan. In die mate voel ik me niet schuldig. Volgens mij is een dodelijk ongeval een optelsom van een aantal dingen die zijn misgegaan. Het is bijna nooit één ding, er is nooit maar één oorzaak. Daarom zeg ik ook dat ik er een schakel in ben, zoals mijn vrouw vindt dat ze dat is, en net zoals de oppasmoeder dat is, enzovoort. Het knaagt wel, maar het verlamt me niet, omdat het leven van Luuk achter ons is en het leven van mijn vrouw en vooral dat van onze dochter voor ons ligt.
Ik heb mezelf voorgenomen om nooit meer dingen te doen die tegen mijn twijfel ingaan. Als ik maar even een randje voel van: dit is niet prettig, dan geef ik daar gehoor aan. Dat is lastig. Ik moet heel goed bij mezelf te rade gaan of zo'n gevoel terecht is, of het niet gewoon met loslaten te maken heeft.
Fragment uit het interview met de vader van Luuk, gehouden op 20 oktober 2006.
Luuk is in 2004 verongelukt tijdens een speelochtendje bij een vriendinnetje. De kinderen zagen kans op een onveilig balkon op de derde verdieping te komen. Luuk is naar beneden gevallen en de volgende ochtend in het ziekenhuis overleden. Hij was toen ruim vijfenhalf jaar oud.
Abonneren op:
Posts (Atom)